Boer in transitie – Douwin Akkerman

Regelmatig interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

“De efficiëntie die de boer nastreeft, betekent niets voor de consument.” 

Douwin Akkerman (39) woont sinds 2012 samen met zijn vriendin Dianne en hun twee kinderen op hun boerderij bij het streekdorp Rotsterhaule. Douwins ouders zitten nog in het bedrijf en de vader werkt mee, maar zijn bijdrage wordt afgebouwd. Douwin is drie dagen per week werkzaam als assistent accountant. Het bedrijf telt 70 melkkoeien en 40 hectare. 

Douwin:

"Ik ben in 2000 van de Landbouw Hogeschool Van Hall Larenstein gekomen en heb daar geleerd hoe je een groene woestijn moet creëren. Schaalvergroting was het antwoord op alle vragen. Inmiddels zijn de tijden zijn veranderd. De grootste uitdaging voor de komende jaren zal zijn, om alles in harmonie tussen boer, consument en politiek te laten verlopen. Ze beweren allemaal verschillende dingen en ze hebben allemaal, voor een deel, gelijk. 

Publieke opinie

De publieke opinie gaat steeds meer de linkse kant op: richting Partij van de Dieren. Denk bijvoorbeeld aan de weidegangdiscussie. Ik weid de koeien omdat we dat altijd hebben gedaan: het hoort erbij. Maar ik kan me ook voorstellen dat boeren ze binnenhouden, want dat is minder werk. Soms zie ik mensen even van hun fiets stappen, als ze bijvoorbeeld een stier in het land zien lopen. De kale raaigrasvelden ervaren zij als een verschraling. Dat begrijp ik ook: de efficiëntie die de boer nastreeft, betekent niets voor de consument.

Het is niet zo dat mensen mij bevragen over mijn manier van boeren. Daarvoor weten ze ook te weinig. Ik heb hier wel eens schoolklassen met begeleidende moeders. Als je die een nestje kievitseieren laat zien waar je een beschermkastje overheen hebt gezet, reageren ze verbaasd: ‘Liggen die eieren er altijd zo kaal bij?’ Ze hebben nog nooit een kievitsnest gezien. Daar verbaas ik me dan weer over. 

Weidevogels

Ik houd van weidevogels. Als ik straks de eerste zie duikelen, bel ik meteen mijn vader op. Die vindt dat ook mooi. Ik streef naar een combinatie van intensief boeren en het in stand houden van een weidevogelpopulatie. In mijn ideale weiland groeit Engels raaigras, maar ligt ook een strook juniland* naast de sloot. In die sloot mag best riet groeien. Deze zomer had ik een discussie met de buurman: hij klepelt alle sloten, opdat die er netjes uitzien en onkruid minder ruimte krijgt. Ik zie daar het nut niet van in. Het mag om mij best wat natuurlijker.

De schaalvergroting zal, ondanks alles, doorgaan. Als je terugkijkt, is dat immers steeds gebeurd. En niet alleen in de landbouw. Alles wordt groter. De consument kiest daar voor: die koopt tenslotte bij die grote bedrijven. Je ziet wel een verscheidenheid aan kleine, lokale initiatieven ontstaan, maar ik denk dat die marginaal zullen blijven. We zijn immers een zuivel exporterend land en moeten het niet van de interne markt hebben.

Melken

Wij hebben een relatief klein bedrijf en ik zal financieel goed moeten draaien om het hoofd boven water te houden. Dat doe ik door zoveel mogelijk te melken. Mijn koeien geven gemiddeld meer dan 10.000 liter melk. Ik moet het toch van mijn omzet hebben. 

Daarnaast krijg ik ook een vergoeding voor legselbeheer**, 15 juni land*** en (voor het eerst dit jaar) verhoging van het waterpeil. We zitten hier op droge grond, dus ik verwacht van dat laatste geen grote consequenties. Mijn vader zou dit niet doen. Hij is weliswaar een vogelliefhebber, maar vooral boer. Toch begrijpt hij het wel: je moet het er niet van hebben, maar de vergoedingen zijn mooi meegenomen.

Gildeboeren

Mijn belangrijkste doel is om boer te blijven. Als het kan door te groeien, maar dat zit er onder de huidige omstandigheden niet in. Ik zou trouwens niet heel groot willen worden. Het moet wel voor een gezin behapbaar blijven. Personeel zie ik niet zitten. Ik vind het juist zo lekker om mijn eigen gang te kunnen gaan. Dat is het aantrekkelijke van dit vak, naast de omgang met de dieren en de natuur.

Misschien kunnen we door te verbreden extra inkomsten genereren. Ik zou me bijvoorbeeld wel bij de Gildeboeren willen aansluiten en misschien is zelfs biologisch, op de lange termijn, wel iets voor ons. Sinds de afschaffing van het melkquotum is alles onzeker in onze sector, maar ik zie de toekomst met vertrouwen tegemoet."

*Weiland waar later (in juni) wordt gemaaid, om de broedsels van weidevogels te ontzien. 

**Vergoeding die boeren krijgen voor het ontzien van nesten. Deze vergoeding is altijd onderdeel van een groter pakket. Als een boer legselbeheer heeft, is hij bijvoorbeeld ook verplicht een bepaald percentage van zijn weiland later te maaien. Dit om genoeg voeding voor de kuikens te kunnen garanderen.

***Weiland waar pas na 15 juni gemaaid mag worden.

De serie Boerenportretten wordt mogelijk gemaakt door: Platform Natuurlijke Veehouderij / Natural Livestock, Boerengilde, Burgerinitiatief Kening fan ‘e Greide, Living Lab Natuurinclusieve Landbouw, Boerennatuur, Friese Milieu Federatie  en Vogelbescherming Nederland.