Boer in transitie - Arjan Stokman

Iedere twee weken interviewt Janna van der Meer een boer over zijn veranderende leven als agrarisch ondernemer (m/v).

“De reactie van bezoekers is vaak: Hier zou ik ook wel koe willen zijn!”

Arjan Stokman (23) zit sinds 2014 samen met zijn vader en moeder in een maatschap. Hun bedrijf is bekend door het innovatieve vrije keuze stalsysteem, dat ze zelf ontwikkeld hebben. Hun 300 koeien kunnen zelf in een uit lopen, hebben een zwembad (ja-koe-zie) tot hun beschikking en worden gemolken door robots. Het bedrijf bewerkt 135 hectare land, waarvan 40 ha natuurgebied is. Arjan zelf woont sinds kort in het dichtstbijzijnde dorp: Koudum.

Arjan vertelt:

“Uiteindelijk ga ik op de boerderij wonen, maar nu vind ik het ook wel interessant om de cultuur van een dorp te leren kennen. Je merkt dat men daar uitgaat van vastomlijnde werktijden en vrije tijd. Iets wat in de boerenwereld heel anders ligt.

Ik wist al vanaf de basisschool dat ik boer wilde worden. Sinds twee jaar ben ik afgestudeerd aan de hogere landbouwschool in Dronten. Daar heb ik het studentenleven meegemaakt en heb ik geleerd om te leren. Ik wil me blijven ontwikkelen en doe daarom nog steeds mee aan allerlei studiegroepen en cursussen.

License to produce
De belangrijkste verandering van de laatste jaren is, dat je als agrarisch ondernemer een license to produce nodig hebt. De maatschappij moet je je onderneming gunnen. Daarom is het belangrijk dat je bedrijf transparant is in wat het doet en moet je compromissen sluiten in de manier waarop je produceert. Om die reden doen wij aan natuurbeheer en weidegang.Als de publieke opinie niet mee zou tellen, zou ik voor efficiëntie gaan.

Na mijn studie ben ik acht maanden op wereldreis geweest en heb ik geleerd hoeveel voedsel er wel niet nodig is en hoe bijzonder efficiënt wij dat in Nederland kunnen produceren. En we zouden het nog efficiënter kunnen! Dat komt doordat de boeren in Nederland heel gedreven zijn. Laatst sprak ik met een jongen van de Rabobank die zich blijft verbazen over de agrarische sector. Hij kent geen andere sector waarin zoveel kapitaal in ondernemingen wordt gestopt, tegen zo’n laag rendement. Ik denk dat we dat uit passie doen en dat zie je nergens anders. Dat is ook de reden dat Nederlandse boeren vooral met familiebedrijven werken: die nemen een laag rendement voor lief. Ze willen gewoon boeren. En dat geldt ook voor mij!

Natuurbeheer is eigenlijk een luxe, omdat het ten koste van efficiëntie gaat. Wij zijn rijk genoeg om ons dat te kunnen veroorloven. Maar daarmee kiezen we wel voor ons zelf, boven andere mensen, die die positie niet hebben.

Bloemstroken
Ik vind dit landschap mooi, maar ik ben hier dan ook opgegroeid. Mensen houden van wat ze gewend zijn. Ik begrijp mensen die zeggen dat het landschap van ons allemaal is, maar aan de andere kant ben ik degene die de hypotheek die er op zit betaalt. En wat doet een bedrijf als Philips eigenlijk voor het landschap?

Wij zaaien bloemstroken in omdat wij en de mensen uit het dorp dat mooi vinden. Maar bloemen in het weiland gaat ten koste van de productie. Daarom zoek ik nu samen met Agrifirm* naar een bloem die koeien graag eten. Die zou ik dan willen zaaien.

Ik heb het idee dat sommige mensen het liefst vijftig jaar terug in de tijd willen gaan, maar dat is geen optie: we kunnen de handarbeid niet betalen en op die manier de wereld niet voeden.

Consument
Wij vinden contact met de consument op ons bedrijf heel belangrijk en er komen hier dan ook veel bezoekers. Het is leuk om enthousiaste reacties te krijgen, zoals: ‘Hier zou ik ook wel koe willen zijn.’

De wens van de consument om te weten hoe en waar zijn voedsel wordt geproduceerd, wordt ook bij de grote concerns steeds serieuzer genomen. Neem nou McDonald’s. Zij zijn klant van FrieslandCampina en wilden de oorsprong van hun product kunnen laten zien. Via FrieslandCampina zijn wij nu een voorbeeldbedrijf voor McDonald’s. Dat houdt in dat een deel van onze melk naar België gaat om milkshakes van te maken. Verder stellen wij ons bedrijf open voor consumenten, via een open dagen of excursies. Ook vertellen wij op congressen van McDonalds over onze bedrijfsvoering.

Om het bedrijf in stand te kunnen houden, dient het concurrerend te blijven op alle fronten. Technologie en wensen vanuit de maatschappij ontwikkelen zich enorm snel, ook op de boerderij. Om die duurzaam te kunnen invoeren, is altijd productieverhoging nodig geweest en ik zie dat in de toekomst niet veranderen.  Een topverzorging van de dames is daarbij cruciaal. Een melkveebedrijf in de huidige tijd doorzetten, lukt alleen als je in alle opzichten vol gas voor je bedrijf gaat.”